Yeni Akış Kararnamesi: Yabancı işçilerin İtalya’ya düzenli girişine ilişkin temel yenilikler
3 Ekim 2025 tarihli ve 146 sayılı kanun hükmünde kararname — şu anda Parlamento’da görüşülmektedir — yabancı işçilerin giriş kotalarını ve genel olarak düzenli göç ile iş piyasası arasındaki ilişkiyi düzenleyen sistemde köklü ve yapısal bir reform niteliği taşımaktadır.
Bu değişiklik yalnızca küçük bir güncelleme değildir; prosedürel aşamaları yeniden tasarlar, otomatik doğrulama mekanizmaları getirir, giriş kanallarını genişletir ve hukuki çerçeveyi yeni ekonomik ve demografik ihtiyaçlara uyarlar.
Bu reform, 2023 ve 2024 yıllarındaki düzenlemelerin devamı niteliğindedir ve işleyen unsurları kalıcı hâle getirmeyi, sorunlu noktaları ise düzeltmeyi hedeflemektedir.
1. Nulla osta için sürenin başlangıcı: kontrol dışı “otomatik onay” mekanizmasının sona erdirilmesi
Teknik açıdan en önemli değişikliklerden biri, çalışma amaçlı nulla osta verilmesi için sürenin başlangıç noktasının değiştirilmesidir.
Artık süre, başvurunun yapıldığı tarihten değil, başvurunun gerçekten ilgili kotaya dahil edildiği andan itibaren işlemeye başlamaktadır.
Eski sistemde binlerce başvuru aylarca “kota dışında” bekliyor, süre işlemeye devam ediyor ve idarenin inceleme yapma fırsatı olmadan otomatik onay oluşuyordu.
Yeni sistem bu uyumsuzluğu ortadan kaldırarak hukuki netlik ve idari tutarlılık sağlamaktadır.
2. İşveren beyanlarının tüm giriş kanallarında sistematik doğrulanması
Reformun merkezinde işverenlerin beyanlarının otomatik ve kapsamlı bir şekilde doğrulanması yer almaktadır.
Dijital platform, Unioncamere, Vergi Dairesi, INPS ve AgID verilerini otomatik olarak karşılaştırır ve uyumsuzluk durumunda işlemi durdurur.
2025 Akış Kararnamesi için pilot olarak uygulanan bu yöntem artık kalıcı bir unsur hâline gelmiş ve TUI’nin 27, 27-bis, 27-ter, 27-quater, 27-quinquies ve 27-sexies maddelerindeki tüm kota dışı girişlere de uygulanmıştır.
Bu sayede yıllardır sektörün en zayıf noktalarından biri olan doğrulanmamış beyan sistemi tamamen terk edilmektedir.
3. Zorunlu ön-doldurma ve işveren başına en fazla üç başvuru sınırı
2025 yılında pilot uygulama olarak başlatılan ön-doldurma aşaması artık zorunludur ve click day’e katılabilmek için teknik bir şarttır.
Ayrıca her bireysel işveren yıllık en fazla üç başvuru yapabilecektir.
Bu sınır, işveren birlikleri ve yetkili iş hukuku danışmanları için geçerli değildir; bu kurumlar başvuru sayısının işletmenin ekonomik kapasitesiyle orantılı olduğunu garanti etmekle yükümlüdür.
Bu düzenleme, geçmişte gerçek bir istihdam kapasitesi olmadan çok sayıda başvuru yapan kişilerin kötüye kullanımını durdurmayı amaçlamaktadır.
4. İkamet izni dönüşümü beklenirken çalışma hakkı
Reform, TUI madde 5/9-bis’i yeniden yazarak çalışma hakkını açıkça dönüşüm başvurusu sürecine de genişletmektedir.
Artık yalnızca ilk başvuru ve yenileme sırasında değil, dönüşüm beklenirken de kişi çalışmaya devam edebilir.
İdari gecikmelerin bilinen yaygınlığı göz önüne alındığında bu hüküm, iş sürekliliğini ve sigortalı çalışmanın devamını sağlamaktadır.
Bu hak, her zaman olduğu gibi başvuru alındı makbuzuna sahip olunmasına bağlıdır.
5. İnsan ticareti, aile içi şiddet ve işgücü sömürüsü mağdurlarının izinlerinde tek tip bir yıllık süre
Kararname, “özel durumlar” kapsamındaki ikamet izinlerini uyumlaştırarak başlangıç süresini altı aydan bir yıla çıkarmaktadır (TUI m. 18, 18-bis, 18-ter).
Ayrıca Assegno di Inclusione (Dahil Olma Ödeneği) artık yalnızca işgücü sömürüsü mağdurlarına değil, 18 ve 18-bis maddelerine göre izin alan tüm mağdurlara da sağlanacaktır.
Bu, korumanın yalnızca bir ikamet belgesi değil, aynı zamanda sosyal ve ekonomik destekten oluşması gerektiği anlayışını güçlendirmektedir.
6. Ev içi bakım işçileri için kota dışı girişlerin üç yıllık uzatılması
2025 pilot uygulamasının ardından, 80 yaş üstü yaşlılara veya engelli kişilere bakan yabancı ev içi çalışanlar için kota dışı giriş kanalı 2026–2028 dönemi için uzatılmıştır.
Bu kararın temel nedeni demografik baskıdır: İtalya, AB’nin en yaşlı nüfusuna sahip ülkesidir ve evde bakım sektörü büyük ölçüde yabancı işçilere dayanmaktadır.
Üç yıllık istikrar hem aileler hem de sektör açısından öngörülebilirlik sağlar.
7. Uluslararası gönüllülük programları kanalının yeniden etkinleştirilmesi
TUI madde 27-bis kapsamında 2018’de oluşturulan gönüllü kabul kanalı, teknik düzenlemelerin eksikliği nedeniyle hiç uygulanmamıştı.
Yeni düzenleme, kotanın üç yıllık periyotlarla belirlenmesini öngörerek bu tıkanıklığı giderir ve üçüncü sektör kuruluşlarına uzun vadeli planlama imkânı tanır.
8. Aile birleşimi: süre 90 günden 150 güne çıkarıldı
Aile birleşiminde nulla osta verilme süresi 90 günden 150 güne yükseltilmiştir.
Bu değişiklik, sosyal ve ekonomik kontrollerin karmaşıklığını yansıtırken, ulusal hukuku AB standartlarıyla uyumlu hâle getirmektedir (AB mevzuatında karar süresi en fazla dokuz aydır).
9. İşgücü sömürüsü ile mücadele: “Caporalato Masası” kalıcı hâle geliyor
Tarım sektöründeki işgücü sömürüsüyle mücadele eden çok paydaşlı masa artık kalıcı bir yapı hâline getirilmiş, ayrıca resmî olarak tanınmış dinî kuruluşların katılımına da açılmıştır.
Bu, özellikle mevsimlik tarım bölgelerinde önemli sosyal rol oynayan dinî kurumların pratik katkısını tanımaktadır.
10. Lampedusa kriz noktasının yönetiminde İtalyan Kızılhaçı'nın rolünün devam etmesi
Kararname, İçişleri Bakanlığının Lampedusa kriz noktasının yönetimi için İtalyan Kızılhaçı’ndan faydalanma yetkisini 2027 yılına kadar uzatmaktadır.
Bu karar, elde edilen olumlu sonuçlara ve sistemin en hassas noktalarından birinde operasyonel süreklilik ihtiyacına dayanmaktadır.
Son değerlendirme
2025–2027 Akış Kararnamesi, İtalya’nın göç yönetiminde önemli bir prosedürel dönüşüm işaret eder: artık sistem yalnızca click day’e dayanmamakta; ön kontrol, dijital bütünleşme, gerçekçi süreler ve ülkenin ihtiyaçlarına göre şekillenmiş giriş kanalları üzerine kurulmaktadır.
Aynı zamanda kırılgan grupların korunmasını güçlendirir ve yabancı işçilere yapısal olarak bağlı sektörlerde kota dışı girişleri pekiştirir.
Genel olarak, kararname İtalya’nın düzenli göç yönetişimini modernleştirerek iş piyasasının gereksinimleriyle ve planlı göç yönetimiyle daha uyumlu hâle getirmektedir.
Avv. Fabio Loscerbo