Özel Koruma: Ulusal Hukuk ve Ulusüstü Kaynaklar Arasında Brescia Mahkemesi’nin 18 Şubat 2025 tarihli, R.G. 4531/2024 sayılı kararı üzerine notlar

---

Özel Koruma: Ulusal Hukuk ve Ulusüstü Kaynaklar Arasında

Brescia Mahkemesi’nin 18 Şubat 2025 tarihli, R.G. 4531/2024 sayılı kararı üzerine notlar

Av. Fabio Loscerbo

Özel koruma alanında sürekli gelişen içtihatlar bağlamında, Brescia Mahkemesi’nin 18 Şubat 2025 tarihinde verdiği (R.G. 4531/2024 sayılı) karar, anayasal ve ulusüstü ilkelerin yabancı kişilerin korunmasına uygulanması açısından dikkate değer bir örnek teşkil etmektedir.

Başvuran, özel koruma başvurusunun reddine karşı dava açmış; ret kararı, kişinin İtalya’ya yeterince entegre olmaması ve korunmaya ihtiyaç duyacak özel bir kırılganlık durumu bulunmaması gerekçelerine dayanıyordu. Mahkeme ise bu değerlendirmeyi geçersiz bularak başvuranın özel koruma hakkını tanımış ve bu hakkı hem geri gönderilme durumunda insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele riski açısından, hem de özel ve aile hayatının korunması bağlamında ele almıştır. Kararda açıkça AİHS’nin 8. maddesine ve İtalyan Yabancılar Kanunu’nun 19. maddesinin 1.1. fıkrasına atıfta bulunulmuştur.

Mahkeme, başvuranın vatandaşı olduğu Türkiye’deki sistematik insan hakları ihlallerini detaylı biçimde analiz etmiş ve bu bağlamda Freedom House ile Avrupa İltica Destek Ajansı (EUAA) gibi güvenilir uluslararası kaynaklara dayandırdığı güncel bir değerlendirme sunmuştur. Demokratik gerileme, siyasi muhalefetin bastırılması, medya sansürü ve temel hak ve özgürlüklerdeki genel kriz, Türkiye’ye dönüş durumunda objektif risk teşkil eden unsurlar olarak tanımlanmıştır.

Mahkeme aynı zamanda başvuranın belirsiz süreli iş sözleşmesine sahip olması gibi unsurları dikkate alarak kişinin İtalya’daki entegrasyon düzeyini değerlendirmiş ve bu sosyal ve mesleki entegrasyonun özel koruma statüsünü destekleyen yeterli koşulları sağladığına hükmetmiştir.

Kararda dikkat çeken bir diğer husus, geçici hukuk kurallarının uygulanmasına dair yaklaşımdır. Başvuru, 2023 tarihli 20 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (sözde “Cutro Kararnamesi”) yürürlüğe girmesinden önce yapılmış olduğundan, Mahkeme başvuruya önceki mevzuatın uygulanması gerektiğini belirtmiş ve 130/2020 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değiştirilen önceki düzenlemenin geçerli olduğunu açıkça ifade etmiştir. Böylece kişiye zarar verecek şekilde geriye dönük uygulama yapılmasının hukuka aykırı olduğu ilkesi vurgulanmıştır.

Bu karar yalnızca yasal düzenlemelerin doğru bir şekilde uygulanması açısından değil, aynı zamanda çok katmanlı, anayasal ve Avrupa hukukuna uygun sistematik bir yaklaşımı temsil etmesi bakımından da önemlidir.

Karar, “insani koruma” sonrası dönemde özel koruma statüsünün halen temel insan haklarının korunmasına yönelik hayati bir araç olduğunu teyit etmektedir. Özellikle, çalışma yoluyla entegrasyon gibi objektif göstergelerle birlikte kırılganlık durumu ve geri dönüş durumunda temel özgürlüklerin kısıtlanması riski söz konusu olduğunda bu koruma daha da belirleyici hale gelmektedir.

---

📌 Av. Fabio Loscerbo