Torino Mahkemesi, Ağustos 2025: Dolaylı ayrımcılık ve iltica prosedürüne erişim hakkı

 Torino Mahkemesi, Ağustos 2025: Dolaylı ayrımcılık ve iltica prosedürüne erişim hakkı

---

Özet

Ağustos 2025’te Torino Mahkemesi, Emniyet Müdürlüğü Göçmenlik Bürosu’nun uygulamalarının sığınmacıların başvurularını resmileştirmesine engel olarak ayrımcı bir nitelik taşıdığını kabul etti. Bu karar, İtalyan içtihat hukukunda önemli bir adımı temsil etmekte, iltica hakkının korunmasına ve anayasal ile uluslararası güvencelerin etkinliğini zayıflatan bürokratik engellerin kaldırılmasına dikkat çekmektedir.

---

1. İltica hakkı ve hukuki çerçeve

İtalyan Anayasası’nın 10. maddesinin 3. fıkrası, uluslararası koruma talep etme hakkını güvence altına almakta olup bu hak 25/2008 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 142/2015 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile uygulanmaktadır.

Avrupa düzeyinde ise Avrupa Birliği Adalet Divanı, üye devletlerin iltica prosedürüne etkin ve engelsiz erişim sağlama yükümlülüğünü birçok kez vurgulamıştır (ABAD, C-36/20, VL, 2021).

Buna rağmen İtalya’da pratik engellere dair şikayetler artmaktadır: uzun bekleme süreleri, ulaşılamayan randevu sistemleri ve başvuruların yönetiminde net kriterlerin olmaması.

---

2. Torino Göçmenlik Bürosu vakası

Torino’da bireyler ve dernekler, prosedüre düzenli erişimi engelleyen uygulamaları şikâyet etmişlerdir:

• gişelere girişte net kriterlerin olmaması;

• birçok kişinin alternatif randevu imkânı olmadan dışarıda bırakılması;

• resmi başvuru yapılmadan önce aylarca süren aşırı bekleme süreleri.

Bu uygulamalar, diğer yabancılara kıyasla olumsuz sonuçlar doğurmuş ve iltica hakkının kullanılmasına fiili bir engel teşkil etmiştir.

---

3. Torino Mahkemesi kararı (Ağustos 2025)

Mahkeme, uygulamaların dolaylı ayrımcılık oluşturduğunu tespit etmiştir; çünkü korunan bir kategori olan sığınmacılar, nesnel ve orantılı bir gerekçe olmaksızın dezavantajlı bir konuma yerleştirilmiştir.

Kararda şu hususlar belirlenmiştir:

• uluslararası koruma prosedürüne erişim hakkının ihlal edildiğinin tanınması;

• Emniyet Müdürlüğü’ne ayrımcı uygulamaları kaldırma emri verilmesi;

• girişlerin yönetiminde şeffaf ve denetlenebilir kriterler benimseme yükümlülüğü.

Kararda ayrıca Anayasa’nın 10. maddesi, ayrımcılık yasağı (AB Temel Haklar Şartı’nın 21. maddesi) ve AİHM içtihadı etkili başvuru hakkı bakımından özel olarak vurgulanmıştır.

---

4. Hukuki ve idari etkiler

Torino kararı çeşitli açılardan önem taşımaktadır:

• Yargısal açıdan: bireysel ve kolektif koruma aracı olarak ayrımcılık karşıtı davaların kullanımını güçlendirmektedir.

• İdari açıdan: göçmenlik ofislerinin adil ve şeffaf prosedürler sağlamasını, keyfi uygulamaları sınırlandırmasını zorunlu kılmaktadır.

• Toplumsal açıdan: bürokratik gecikmelerin bireylerin yaşamına ve temel haklarına doğrudan etki ettiğini göstermektedir.

---

5. Sonuç: Pratik değeri olan bir karar

Torino Mahkemesi’nin kararı, iltica hakkının temel bir hak olduğunu ve idari uygulamalarla zayıflatılamayacağını teyit etmektedir.

Yabancılar ve alandaki çalışanlar açısından bu karar önemli bir emsal teşkil etmektedir: kamu idaresi, iltica hakkının sadece kâğıt üzerinde kalmaması için açık ve hızlı erişim mekanizmaları sağlamakla yükümlüdür.

---

Avv. Fabio Loscerbo